داغ|دل من نگویم که کنون با که نشین و چه بنوش | که تو خود دانی اگر زیرک و عاقل باشی
یادگیری زبان‌های خارجی از اوّلین نیازهای هر پژوهش‌گری ست که می‌خواهد افزوده‌ای برای جهان آکادمیک داشته باشد. در کشور ما انگلیسی عملاً تدریس نمی‌شود و قاطبه‌ی افراد هم عموماً آموزش دنباله‌دار و عمیق زبان نمی‌بینند. حتی قشر تحصیل‌کرده هم مادامی‌که کارش به اپلای نخورده نیاز چندانی به یادگیری زبان در خود احساس نمی‌کند، و نهایتاً زبان را در حد «اکل میته» می‌آموزد؛ در حدی که بتواند متون روزانه‌ی رشته‌ی خود را بخواند، رزومه‌ای بنویسد، ایمیلی بنگارد، یا نمره‌ی حداقلی‌ای در تافل یا آیلتس کسب کند.
شاید شما هم این تلقّی را داشته باشید که «معنای متون را می‌فهمم، پس زبان می‌دانم.» که البته تلقی باطلی ست، چرا که فهم یک گونه‌ی نوشتاری زبانی (آن هم در محدوده‌ی تخصصی فرد) با فهم شنیداری و کاربرد گفتاری و نوشتاری (چه در حیطه‌ی تخصصی، چه عمومی) تفاوت بسیاری دارد؛ دانستن یکی از ده‌ها معنی یک کلمه برای استفاده از آن کافی نیست و دستورزبان حداقلی برای نگارش جملات و پاراگراف‌ها و متون کفایت نمی‌کند. و جالب توجه است که متون انگلیسی نگاشته شده توسط غیرانگلیسی زبان‌ها (خصوصاً ایرانی‌ها) به سادگی قابل تفکیک از متون بومی‌نگاشته است. برای مثال به جرأت می‌توانم بگویم در بسیاری از متون انگلیسی‌ای که از دوستان ایرانی‌ام (از جمله نوشته‌های قدیم‌تر خودم) دیده‌ام روح فارسی به وضوح پیداست که فهم آن برای انگلیسی‌دان‌ها بسیار دشوار است.
یافته‌های روان‌شناسی تحولی1 (و تجربیات شهودی روزمره) حکایت از این دارد که تخصص با تکرار صرف به دست نمی‌آید. مثال ملموس آن رانندگی ست، که با وجود این که سال‌ها از زمان دریافت گواهی‌نامه‌ی بسیاری از افراد می‌گذرد هنوز افتضاح رانندگی می‌کنند. مشکل فراگیر زبان هم، به گمان من، بدون آموزش دنباله‌دار و عمیق رفع نخواهد شد و درمان‌های سرپایی (مانند دوره‌های فشرده‌ی مهارت‌های آزمونی، آموزش محاوره‌ای مقطعی، و خودآموزی از طریق حاضر بودن در محیط شفاهی/متنی کاربست زبان) راه‌گشا نیست.
چیست یاران طریقت بعد از این تدبیر ما؟
باید به نسل‌های آتی پژوهشگران این مهم را فهماند که اگر تسلّط عمیق بر کاربرد محاوره‌ای و نوشتاری زبان ندارند (یا در دوران کارشناسی کسب نکنند/نکرده‌اند) فاتحه‌ی آرمان‌های پژوهشی‌شان را (خصوصاً در علوم انسانی) بخوانند، بدون تعارف.
برای نسل درگیر هم، که عملاً امکان زبان‌خوانی عمیق را ندارند، یادگیری جدی و نظام‌مند زبان نوشتاری آکادمیک باید اولویت باشد. وقتی از جدی، نظام‌مند، و اولویت صحبت می‌کنم، یعنی باید وقت مشخصی را در هفته به آن اختصاص دهند، و از روی منابع تخصصی آموزش زبان آکادمیک مطالعه و تمرین کنند. از آن‌جایی که دسترسی به منابع زیاد در بسیاری از موارد به بهره نبردن از هیچ کدام‌شان می‌انجامد، به معرفی مجموعه‌کتاب‌های انگلیسی برای پژوهش آکادمیک2 از انتشارات اشپرینگر3 اکتفا می‌کنم.
این مجموعه به مهارت‌های مختلف لازم برای پژوهشگران و دانش‌جویان می‌پردازد:
- انگلیسی برای تعامل در محیط دانشگاه4 (+).
- انگلیسی برای نگارش مقاله‌های پژوهشی5 (+).
- انگلیسی برای ارائه در کنفرانس‌های بین‌المللی6 (+).
- انگلیسی برای مکاتبات آکادمیک7 (+).
- انگلیسی برای پژوهش آکادمیک: دستورزبان، کاربرد، و سیاق8 (+).
- انگلیسی برای پژوهش آکادمیک: تمرینات نگارش9 (+).
- انگلیسی برای پژوهش آکادمیک: تمرینات دستورزبان10 (+).
- انگلیسی برای پژوهش آکادمیک: تمرینات واژگان11 (+).
- انگلیسی برای پژوهش آکادمیک: راهنمایی برای معلمان12 (+).
فایل‌های پی‌دی‌اف این مجموعه را می‌توانید در کانال محتوای در دسترس داغ|دل در تلگرام بیابید (+).
اگر خیلی مشتاق یادگیری بیشتر و جامع‌تر هستید، می‌توانید از کورسِرا13 کمک بگیرید. کورسرا یکی از بهترین و معروف‌ترین پلتفورم‌های آموزش آکادمیک است که دروس تخصصی بسیار متنوعی را از دانشگاه‌های برتر جهان ارائه می‌کند. اکثریت قریب به اتفاق این درس‌ها رایگان اند و تنها در صورتی که مشتاق مدرک رسمی باشید باید هزینه بپردازید. درس‌هایی که شاید به کارتان بیاید را با جستجوی Academic English بیابید (+).
_________________________________________________
- Developmental Psychology
- English for Academic Research
- Springer
- English for Interacting on Campus
- English for Writing Research Papers
- English for Presentations at International Conferences
- English for Academic Correspondence
- English for Academic Research: Grammar, Usage and Style
- English for Academic Research: Writing Exercises
- English for Academic Research: Grammar Exercises
- English for Academic Research: Vocabulary Exercises
- English for Academic Research: A Guide for Teachers
- Coursera